Cây điều từ lâu đã được xem là cây trồng có giá trị kinh tế cao, đặc biệt đối với những vùng đất nghèo dinh dưỡng. Hiện nay, Việt Nam là quốc gia xuất khẩu hạt điều lớn nhất thế giới, việc chăm sóc cây điều, đặc biệt là kỹ thuật bón phân, đã trở thành yếu tố then chốt giúp gia tăng năng suất và chất lượng sản phẩm. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ cách bón phân cho cây điều để đạt hiệu quả tối đa.
1. Tại sao cây điều cần bón phân?
Giống như bất kỳ cây trồng nào khác, cây điều cần được cung cấp đầy đủ dinh dưỡng để phát triển và cho năng suất tốt. Khi đất bị cạn kiệt dinh dưỡng hoặc thiếu hụt các nguyên tố thiết yếu, cây sẽ yếu ớt, ít trái và dễ mắc bệnh. Việc bón phân đúng cách giúp cây điều phát triển khỏe mạnh, tăng khả năng kháng bệnh và cải thiện chất lượng hạt.
2. Các loại phân bón cần thiết cho cây điều
Phân hữu cơ
Phân hữu cơ là loại phân không thể thiếu trong quá trình bón cho cây điều. Ngoài việc cung cấp dinh dưỡng, phân hữu cơ còn giúp cải thiện cấu trúc đất, tăng khả năng giữ nước và giữ chất dinh dưỡng. Theo các chuyên gia, khi trồng mới, nên bón khoảng 10 tấn phân chuồng/ha. Đối với cây điều trưởng thành, lượng phân có thể giảm xuống từ 2-5 tấn/ha.
Phân đạm, lân và kali (Phân đa lượng)
Ba nguyên tố đa lượng quan trọng nhất cho cây điều là đạm (N), lân (P2O5), và kali (K2O). Trong đó, đạm là yếu tố cây điều cần nhiều nhất để phát triển lá và cành, giúp cây quang hợp và tổng hợp protein. Kali giúp cây cứng cáp, tăng cường quá trình vận chuyển nước và dinh dưỡng. Lân cần thiết cho quá trình phát triển rễ.
Liều lượng bón phân đa lượng được khuyến cáo:
- Đạm (N): 125kg/ha/năm, chia làm 2 lần, bón vào đầu và giữa mùa mưa.
- Lân (P2O5): 50kg/ha, bón một lần vào giữa mùa mưa.
- Kali (K2O): 100kg/ha, bón cùng với đạm, chia làm 2 lần.
Phân trung lượng (Canxi, Magie, Lưu huỳnh)
Ngoài các nguyên tố đa lượng, cây điều cũng cần các nguyên tố trung lượng như canxi, magie, và lưu huỳnh. Các nguyên tố này hỗ trợ cây trong việc phát triển rễ, tăng cường khả năng chống chịu sâu bệnh và cải thiện chất lượng hạt.
- Canxi và Magie: Có thể bổ sung qua phân Dolomite với liều lượng 230-250g/cây.
- Lưu huỳnh: Sử dụng thạch cao bón khoảng 80-90g/cây. Lưu ý bón vào đầu và giữa mùa mưa.
Phân vi lượng (Kẽm, Bo, Mangan)
Vi lượng đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa các quá trình sinh trưởng và phát triển của cây. Thiếu vi lượng, cây dễ bị còi cọc, giảm khả năng ra hoa, đậu trái, và dễ bị nhiễm bệnh.
- Kẽm: Bón qua lá khi thấy dấu hiệu thiếu, sử dụng phân chứa kẽm dạng Chelate như Zintrac.
- Bo: Đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển hoa và trái, có thể bổ sung bằng phân Borax với liều lượng 10-15kg/ha hoặc dùng phân bón lá chứa Bo.
3. Cách bón phân cho cây điều theo giai đoạn phát triển
Giai đoạn cây điều mới trồng (0-3 năm tuổi)
Trong giai đoạn này, cây điều tập trung phát triển bộ rễ và tán lá. Nên bón nhiều phân hữu cơ kết hợp với một lượng nhỏ phân đạm, lân và kali để kích thích sự phát triển ban đầu của cây. Lượng phân bón tăng dần qua các năm, bón 2 lần/năm vào đầu và giữa mùa mưa.
Giai đoạn cây điều trưởng thành (trên 3 năm tuổi)
Đây là giai đoạn cây đã bắt đầu cho trái. Lượng phân cần bón phải đủ để nuôi dưỡng cả cây và trái. Nên chia nhỏ lượng phân ra bón nhiều lần trong mùa mưa, đặc biệt chú trọng đến phân đạm và kali để giúp cây tăng trưởng tốt và cho năng suất cao.
Liều lượng bón phân cụ thể:
- Đạm (N): 650g/cây vào đầu mùa mưa và 430g/cây vào giữa mùa mưa.
- Lân: 1,4kg/cây, bón một lần vào đầu mùa mưa.
- Kali: 350g/cây, chia làm 2 lần bón.
4. Một số lưu ý khi bón phân cho cây điều
- Chỉ bón phân khi đất đủ ẩm, tránh bón vào những ngày nắng gắt vì phân có thể làm cây bị “cháy”.
- Đối với phân đạm và kali, nên bón vào lúc cây đang phát triển mạnh, tránh bón quá muộn vì có thể ảnh hưởng đến chất lượng trái.
- Để tiết kiệm chi phí và tăng hiệu quả, bà con có thể sử dụng phân bón tổng hợp chứa đầy đủ các nguyên tố NPK hoặc phân bón lá bổ sung.
5. Tổng kết
Bón phân đúng cách là yếu tố quan trọng giúp cây điều phát triển tốt và cho năng suất cao. Bà con nông dân cần nắm vững các loại phân bón cần thiết, liều lượng và thời điểm bón phân để đảm bảo cây điều luôn khỏe mạnh, kháng bệnh tốt và cho sản lượng cao.
